DIR/Floortime
Floortime (còn gọi là DIR/Floortime) là một phương pháp can thiệp cho trẻ có rối loạn phát triển, đặc biệt là trẻ tự kỷ. Phương pháp này tập trung vào chơi đùa có tương tác để giúp trẻ phát triển kỹ năng giao tiếp, tư duy và cảm xúc.
DIR viết tắt của:
- D (Developmental) – Phát triển: Hiểu trẻ đang ở giai đoạn phát triển nào.
- I (Individual Differences) – Khác biệt cá nhân: Mỗi trẻ có nhu cầu và cách tiếp nhận khác nhau.
- R (Relationship-Based) – Dựa trên mối quan hệ: Tương tác với trẻ qua chơi đùa để phát triển kỹ năng.
Nguyên tắc chính của Floortime
- Theo sự dẫn dắt của trẻ – Người lớn tham gia vào trò chơi mà trẻ quan tâm, thay vì ép buộc trẻ làm theo.
- Mở rộng tương tác – Dùng giao tiếp, hành động, lời nói để kéo dài cuộc chơi và khuyến khích trẻ phản ứng.
- Phát triển kỹ năng xã hội & tư duy – Tận dụng trò chơi để dạy trẻ cách bày tỏ cảm xúc, giải quyết vấn đề và hợp tác.
Cách thực hiện Floortime
Quan sát trẻ
- Xác định trẻ thích gì, hứng thú với đồ chơi hay hoạt động nào.
- Hiểu cách trẻ phản ứng với môi trường (ví dụ: trẻ thích chạy nhảy hay thích quan sát?).
Tham gia vào trò chơi của trẻ
- Ngồi xuống sàn, chơi cùng trẻ theo cách trẻ muốn.
- Không áp đặt luật chơi, mà bắt chước và tương tác tự nhiên.
Mở rộng tương tác
- Thêm yếu tố bất ngờ để khuyến khích trẻ phản ứng (ví dụ: cầm xe đồ chơi và giả vờ nó bị hỏng để xem trẻ có giúp không).
- Dùng lời nói, cử chỉ để khuyến khích trẻ đáp lại.
- Thách thức trẻ một cách nhẹ nhàng
- Nếu trẻ chỉ lặp lại một hành động, hãy thay đổi nhẹ nhàng để mở rộng cuộc chơi (ví dụ: nếu trẻ xếp khối vuông, bạn có thể đưa thêm hình tam giác và xem trẻ có phản ứng không).
Kết nối cảm xúc
- Giao tiếp bằng mắt, cử chỉ, lời nói để giúp trẻ hiểu và bày tỏ cảm xúc.
- Khuyến khích trẻ thể hiện mong muốn bằng lời hoặc hành động.
Nguyên tắc quan trọng khi dạy trẻ chú ý qua Floortime
- Bắt đầu bằng thứ trẻ thích – Nếu trẻ thích ô tô, bạn hãy chơi ô tô cùng trẻ.
- Giữ tương tác vui vẻ – Không ép buộc, chỉ khuyến khích trẻ chú ý.
- Dùng sự ngạc nhiên – Tạo yếu tố bất ngờ để thu hút trẻ.
- Duy trì ánh mắt & giao tiếp . Khuyến khích trẻ nhìn và phản ứng.
Dưới đây là một số cách chơi giúp trẻ 3 tuổi tập trung hơn khi tương tác:
1. Trò chơi “Bí mật trong hộp”
- Lấy một hộp hoặc túi, giấu một món đồ chơi bên trong.
- Lắc hộp, làm âm thanh vui nhộn và hỏi: “Có gì trong này nhỉ?”
- Mở hộp từ từ để thu hút sự chú ý của trẻ.
- Chờ trẻ nhìn hoặc thể hiện sự tò mò trước khi lấy đồ ra.
- Mục tiêu: Dạy trẻ duy trì chú ý vào một hoạt động có yếu tố bất ngờ.
2. Trò chơi “Bắt chước vui nhộn”
- Làm các hành động ngộ nghĩnh như vỗ tay, chu môi, lắc đầu.
- Nếu trẻ nhìn, bạn cười và khen ngợi.
- Nếu trẻ chưa chú ý, bạn làm chậm lại hoặc chạm nhẹ vào tay trẻ để gây sự chú ý.
- Mục tiêu: Giúp trẻ tập trung vào người khác và phát triển kỹ năng bắt chước.
3. Trò chơi “Xe chạy qua đường”
- Lấy một xe đồ chơi, cho nó chạy từ từ về phía trẻ.
- Dừng xe đột ngột, làm mặt ngạc nhiên và nói: “Xe bị hỏng rồi! Làm sao đây?”
- Chờ xem trẻ có phản ứng hay không (nhìn, chỉ tay, hoặc nói gì đó).
- Mục tiêu: Giúp trẻ tập trung vào sự thay đổi trong trò chơi và phản ứng lại.
4. Trò chơi “Ú òa”
- Dùng một khăn che mặt mình, sau đó kéo xuống và nói “Ú òa!”
- Dần dần kéo dài thời gian che để xem trẻ có chờ đợi không.
- Khi trẻ bắt đầu đoán trước, để trẻ chủ động kéo khăn xuống.
- Mục tiêu: Giúp trẻ chờ đợi và tập trung vào người khác.
5. Trò chơi “Đổ và Nhặt”
- Lấy một hộp đựng khối hình, đổ hết ra sàn một cách bất ngờ.
- Nhìn trẻ với vẻ mặt ngạc nhiên: “Ôi! Làm sao bây giờ?”
- Chờ xem trẻ có phản ứng hay giúp nhặt không.
Mục tiêu: Thu hút sự chú ý của trẻ vào một sự kiện thú vị.
Lưu ý
- Nếu trẻ mất tập trung, thay đổi giọng điệu hoặc hành động để thu hút lại.
- Không yêu cầu trẻ làm ngay, mà chờ phản ứng của trẻ.
Duy trì giao tiếp bằng mắt, nhưng không ép trẻ phải nhìn ngay từ đầu.
Nếu trẻ rời đi, thử theo trẻ và tiếp tục trò chơi trong không gian trẻ thích.
