Sơ lược về RDI (Can thiệp Phát triển Mối quan hệ)

Phương pháp RDI (Relationship Development Intervention) là gì?

RDI (Can thiệp Phát triển Mối quan hệ) là một phương pháp can thiệp giúp trẻ tự kỷ cải thiện tương tác xã hội, tư duy linh hoạt và khả năng điều chỉnh cảm xúc thông qua mối quan hệ với người thân, đặc biệt là cha mẹ.

Phương pháp này tập trung vào tạo động lực cho trẻ muốn kết nối với người khác, thay vì chỉ dạy trẻ cách bắt chước hoặc làm theo hướng dẫn như ABA.

Nguyên tắc cốt lõi của RDI

1. Phát triển trí tuệ xã hội

(Social Thinking) – Giúp trẻ hiểu và phản ứng với cảm xúc, suy nghĩ của người khác.

2.  Học thông qua trải nghiệm (Dynamic Thinking) – Dạy trẻ cách linh hoạt thay đổi suy nghĩ và giải quyết vấn đề trong tình huống thực tế.

3.Tăng cường gắn kết (Guided Participation) – Cha mẹ/cô giáo đóng vai trò hướng dẫn, giúp trẻ từng bước tự tin hơn trong tương tác.

4. Tập trung vào sự điều chỉnh cảm xúc (Emotional Regulation) – Giúp trẻ nhận biết, kiểm soát cảm xúc và thể hiện phù hợp.

 6 Giai đoạn phát triển trong RDI

•  Gắn kết cảm xúc – Giúp trẻ hình thành sự kết nối với người khác thông qua tương tác đơn giản như ánh mắt, nụ cười.
• Phối hợp giao tiếp – Dạy trẻ hiểu và phản ứng với giao tiếp phi ngôn ngữ (cử chỉ, nét mặt, giọng điệu).
•  Chia sẻ kinh nghiệm – Hướng dẫn trẻ biết tương tác hai chiều, không chỉ giao tiếp một chiều theo yêu cầu.
•  Suy nghĩ linh hoạt – Dạy trẻ cách ứng biến, không bị phụ thuộc vào quy tắc cứng nhắc.
• Phát triển quan điểm – Giúp trẻ hiểu rằng người khác có suy nghĩ, cảm xúc khác mình.
• Tạo động lực xã hội – Xây dựng niềm vui từ tương tác, để trẻ muốn tham gia vào các hoạt động xã hội.

Ví dụ thực tế của RDI

1. Tạo sự bất ngờ để khuyến khích phản ứng

 Bạn có thể chơi trò "giả vờ quên mất" để tạo cơ hội cho trẻ phản ứng.

 Ví dụ: Bạn lấy ly mà không rót nước, rồi nhìn trẻ với vẻ mặt ngạc nhiên để xem trẻ có phản ứng hay không.

2. Chậm lại để trẻ có cơ hội tham gia

 Thay vì làm nhanh mọi thứ, hãy làm chậm lại để trẻ có thời gian quan sát và tham gia.

Ví dụ: Khi xếp khối gỗ, bạn cố tình xếp chậm hoặc làm sai để trẻ nhận ra và sửa.

3. Sử dụng giao tiếp phi ngôn ngữ

 Dùng ánh mắt, cử chỉ, nét mặt để giúp trẻ hiểu ý nghĩa mà không cần dùng lời.

 Ví dụ: Nếu trẻ làm đúng, thay vì nói “tốt lắm”, bạn cười và gật đầu, giúp trẻ học cách nhận diện cảm xúc.

 So sánh RDI với ABA và Floortime

• ABA Dạy hành vi & kỹ năng cụ thể : Hướng dẫn trực tiếp, thưởng-phạt. Người hướng dẫn là giáo viên trị liệu
• Floortime Khuyến khích giao tiếp qua chơi đùa: Dựa vào hứng thú của trẻ Người hướng dẫn là cha mẹ & chuyên gia
• RDI Phát triển tư duy & tương tác xã hội: Tạo cơ hội để trẻ học từ trải nghiệm Người hướng dẫn chủ yếu cha mẹ.

 RDI phù hợp khi bạn muốn giúp trẻ phát triển tư duy linh hoạt, kết nối xã hội và cảm xúc một cách tự nhiên hơn.